LEEUWARDEN – Het Leeuwarder skûtsje heeft de wind in de zeilen. Niet alleen op het water, maar ook op de wal. Steeds meer bedrijven treden namelijk toe tot de sponsorclub. Veel ondernemingen betalen bijna 1.500 euro.
In onvervalst Liwadders sprak schipper Willem Zwaga: ‘We hewwe alles nieuw; seilen, twee fokken, sweerden. Ut is mooi al dy vrienden, mar ik su niet wete wat we met al dat geld mutte.’
Nou, dat weten de sponsors wel. Het meeste gaat op aan bier en vertier. Want de Leeuwarder skûtsjeliefhebbers zijn mannen van de gestampte pot. Ook werd het skûtsje in de verf gezet.
Maar dat boeit een Zwaga niet: ‘Van een schilderbeurt gaat een skûtsje niet sneller.’
Leeuwarden gaat dit jaar hoge ogen gooien. In Zwaga hebben ze een topschipper, gesneden uit het gaafste skûtsjehout dat er is. Willem is de zoon van Ulbe Zwaga jr., de beste skûtsjesiler uit de geschiedenis. Zijn pake Ulbe sr. is de recordkampioen. Tussen deze twee generaties zat Willems pake Rienk, een zeer betûfte en onvergetelijke schipper. Hij kwam halverwege de jaren 80 op het Leeuwarder schip als opvolger van Albert van Akker die altijd met bescheiden klasseringen genoegen nam. Andries Haringsma en Rob Klaver van Aegon waren dat beu. Ze gingen in zee met Rienk, die eerder op twee achterhoedeskûtsjes (Langweer en Stavoren) kampioen was geworden. Uit Amsterdam werd een oud woonbootskûtsje gehaald en Rienk stootte Leeuwarden op in de vaart der volkeren. In 1992 overleed hij op slechts 59-jarige leeftijd. Nadat broer Lammert twee seizoenen tussenpaus was kwam Rienks zoon Ulbe in 1995 op het skûtsje. Hij werd tweemaal kampioen en een derde titel werd hem bestolen door een uitslagenmanipulatie in de herfstvakantie(!). In 2006 werd hij geschorst omdat de mast was verstevigd, wat de halve vloot ook had gedaan. Nooit meer kwam hij uit in SKS-verband want na een rentree werd een vliegend bierdienblad door It Foarûnder op het Starteiland de bekende druppel. Voormalig uitbater Ridha Vellinga had Ulbe het bloed onder de nagels weggehaald. Om het nog even te laten zien won Ulbe twee jaar geleden bijna alle IFKS-wedstrijden.
Een lange periode onder andere schippers boekte Leeuwarden geen succes. En dus besloot men in 2017 weer een Zwaga uit de Langweerder skûtsjedynastie (Willem woont er nog) op het skûtsje te zetten. Dit jaar aast Willem op het kampioenschap. Toen hem werd gevraagd wat hij van 2022 verwacht antwoordde hij diplomatiek: de eerste drie. En als hij nou vierde eindigt?
‘Dan skoppe se mij mar fan ut skútsje,’ zei Willem.
De vraag werd gesteld door Johan Haringsma, jawel de zoon van Andries. De skûtsjewereld is een familiegebeuren. Johan is net als zijn vader een uitbundige enthousiasteling die de grote animator is.
Zeilen hoeven bemanningsleden van de Zwaga’s niet te kunnen. Als ze maar karakter hebben, kracht in de bouten en een pot bier lusten. Zeilen wordt hen wel geleerd. Ze moeten teamgeest hebben en in de ploeg passen. Zo is het ook bij Willem, die een bemanningslid die vergeten was te rekenen en in de bouwvak vader wordt, vervangt door ‘een oude kroegbaas uit Sint Nyk’ (Erik Boonstra).
‘Als ze maar gezellig zijn,’ lachte Willem op een sponsoravond in de autoshowroom van Marco van Schaik in Leeuwarden.
‘Een homogene ploeg,’ riep voorzitter Johan, bij wie deze kwalificatie voor in de mond ligt. Opvallend is dat niet alleen de schippers vaak worden opgevolgd door een nieuwe generatie uit dezelfde familie, maar dat dit ook geldt voor bemanningsleden. Zelfs de ouwe hap blijft erbij betrokken zoals Herman Inia en Rinus, twee matadors uit het verleden.
Twee jaar geleden was vanwege corona de laatste sponsoravond in hotel Post Plaza, liet Johan weten. Meest memorabel moment was het zinken van volgschip Vrouwe Nieske (vernoemd naar de echtgenote van wijlen Andries). Met vereende krachten werd het schip gerestaureerd. Het is nu een varend bruin café waarop de Leeuwarder piraten de Friese wateren onveilig maken.
Willem, die als reder goed boert en nog voor zijn veertigste kan freewheelen, was ondertussen aan het snoeken. Elke week stuurt hij een foto rond met een kanjer in zijn handen. Hij blijkt er een talent voor te hebben. Naar het schijnt is hij een van de beste snoekvissers van het land.
Op 30 juli barst het spektakel los met de opening in Grou, het watersportdorp dat binnen de Leeuwarder gemeentegrenzen ligt. Verder is de kalender naar het model van vroeger Langweer goed gevuld met allerlei hoogtepunten. De sponsoravond hoorde daar ook bij want men had Bram Moszkowicz naar de stad gehaald. Presentator Tim Douwsma interviewde hem. De bekende advocaat mag zijn beroep niet meer uitoefenen omdat hij buiten zijn boekje is gegaan. Acht jaar geleden werd hij van het tableau geschrapt. Tegenwoordig is de dandy vaak te gast in Shownieuws. Het gaat financieel weer wat beter met de man die de Heineken-ontvoerders Cor van Hout en Willem Holleeder verdedigde (‘Van Hout is heel intelligent, hij zou ceo van een multinational kunnen zijn geworden’), en hij was de advocaat van Geert Wilders en Desi Bouterse. Van een grachtenpand verhuisde hij naar een appartement boven een snackbar. Toen hij zonder auto zat leende Marco hem eentje. Nog steeds is Bram gek van auto’s.
‘Ik ben begonnen in een Lelijk Eend. Mijn liefde gaat uit naar Britse sportauto’s. Van een Aston Martin word ik heel blij.’
Hij leeft nu weer het goede leven maar de pijn van de oorlog blijft (vader Max was de enige overlevende van de in Auschwitz vermoorde familie).
