NES (NEF) – De fototentoonstelling ‘Nachtwacht360, de keerzijde van kunst’, geopend door burgemeester Johannes Kramer van Noardeast-Fryslân, is een bijzonder kunstproject. Fotograaf Julius Rooymans, modeontwerper Hans Ubbink en producente Jessica Karelsen uit Amsterdam werkten samen met experts uit binnen- en buitenland aan de precieze reconstructie van het meesterwerk als foto. Daarbij is Rembrandts schilderij uit 1642 op het oorspronkelijk formaat (ruim 4 bij 5 meter, inclusief de in 1715 afgesneden delen) nagemaakt.
Voor het project is gewerkt met look-a-likes, die zó sprekend op hun in verf afgebeelde voorgangers lijken, dat ze ervoor door kunnen gaan. Vervolgens zijn kostuums en attributen die in het oorspronkelijke schilderij zichtbaar zijn, op een zo realistisch en authentiek mogelijke wijze nagemaakt. Arjen van der Grijn uit Grou, onder andere bekend van Van Kooten en De Bie en Jiskefet, verzorgde de grime van de modellen. De levensgrote Nachtwacht is voorzien van een keerzijde en wordt geflankeerd door vele portretten en kostuums. Bezoekers kunnen 360 graden rond het werk lopen. Op de achterkant is een doorkijkje te zien in de zeventiende eeuw, over de schouder van Rembrandt zelf, met verwijzingen naar scènes uit het leven en oeuvre van de schilder. De Nederlandstalige audiotour is ingesproken door Hanneke Groenteman. De fototentoonstelling heeft kunstschilder Gerrit Breteler uit Nes geïnspireerd om enkele delen van Nachtwacht360 op doek en paneel in olieverf vast te leggen. Drie schilderijen zijn vanaf 1 oktober eveneens te zien in de theaterkerk. De tentoonstelling is te bezichtigen tot 1 januari.
De creatieve breinen achter het project maakten van Rembrandt’s Nachtwacht een levensechte voorstelling in een nieuwe interpretatie met figuranten/dubbelgangers die zo uit de Middeleeuwen lijken gestapt. Het was een kunststukje op zich om hen te casten, te schminken en aan te kleden. Met de attributen die erbij horen. Ze noemen het de ‘keerzijde van kunst’. Je kunt er 360 graden omheen lopen. Aan de buitenzijde maar ook aan de binnenzijde. Want de achterkant van de immense natuurgetrouwe kopie van het meesterwerk wordt ook getoond; het leven van toen, de mensen, hun werk. Panelen van beeldbepalende gezichten van de Nachtwacht zijn eveneens te bewonderen. Verbluffend hoe echt en haarscherp de lookalikes zijn afgebeeld. Dit is fotografie met een grote F. De keerzijde schuilt eveneens in de verbeelding hoe Rembrandt heeft geleefd en vooral in de tijd waarin hij leefde. De Nachtwacht symboliseert de macht en rijkdom van de Gouden Eeuw (Julius drukte zich gelukkig niet politiek correct uit), maar laat in de nieuwe fotoversie op de achtergrond ook de armoede en ellende zien. Daar heeft Julius namelijk zwarte ratten verstopt. Hij en Hans staan trouwens ook zelf op het doek: ‘Maar dan moet je heel goed kijken.’
Zelf ging het Rembrandt evenmin naar den vleze. Toen hij de Nachtwacht schilderde had hij weinig geld om handen en werd hij getroffen door persoonlijk leed. Driemaal verloor hij achtereen een kind en vlak voor het gereedkomen van de Nachtwacht in 1642 overleed zijn (Friese) vrouw Saskia Uylenburgh. Via Arjen zag Anke het project vorig jaar in Amsterdam en ze dacht meteen: ‘Dit moet naar Nes.’ Ze schroomde wel even want Theaterkerk Nes is een beginnend cultureel podium. ‘Trek ik niet een te grote broek aan?’ vroeg zij zich af. Aan de andere kant: je moet lef tonen. ‘En als dit project ergens gezien moet worden is het wel hier. Rembrandt is de schilder van het contrast, van de donkerte en het licht. Nes aan de Waddenzee is misschien wel de donkerste plaats met het mooiste licht van Nederland,’ vertelde Anke.
Rondom de expositie worden activiteiten gepland als sterrenkijken, een nachtelijke pelgrimsroute naar de Bonifatiuskapel in Dokkum en een nacht van het Wad in Paesens-Moddergat. Samen met muziekschool Opus3 in Dokkum is een educatief programma voor schoolkinderen samengesteld. Er valt immers heel veel te leren van de Nachtwacht.
Julius: ‘Het schilderij is naar de werkelijkheid gemaakt, wij brengen de werkelijkheid naar het schilderij. Wij hebben mensen gevonden die 350 jaar na dato er nog precies zo uit zien als vroeger. Het is puur. We hebben het beroemde Rembrandt-licht nagebootst. Trucs zijn er niet uitgehaald. Wie met baard geportretteerd moest worden moest die ook echt laten groeien.’ Tot in detail wordt de Nachtwacht herbeleefd. Zo is gouddraad op de kostuums door vier man acht weken lang geborduurd.
De kostuums waren nog wel een dingetje. De juiste dracht werd niet gevonden en kostuums laten maken was een dure grap: zomaar tienduizend euro per stuk. Coupeuses van een opleiding in Amsterdam hebben het werk gedaan en dat scheelde 75 procent in prijs. Er moet natuurlijk op de centen worden gelet. Voor Anke is het een gedurfd project. Ze steekt haar nek uit. Hopelijk komen er veel bezoekers. Nachtwacht360 is een aanrader!
