LEEUWARDEN – Jonkheer Germain Sandberg van Oudshoorn (62) verstond de kunst dat hij als hoofd protocol van de provincie Friesland de zaken bij officiële gelegenheid gladjes en zonder protocollaire poespas wist te laten verlopen. Als geen ander kon hij goed regelen, maar ook goed improviseren. Na 32 jaar provinciale dienst nam hij afscheid tijdens een grootse receptie waarop bijna 500 gasten waren afgekomen.
In zijn functie diende hij vijf commissarissen: wijlen Hedzer Rijpstra (1970-1982), Hans Wiegel (1982-1994), Loek Hermans (1994-1998), Ed Nijpels (1999-2008) en John Jorritsma (2008-). Ed Nijpels was verhinderd. De drie anderen, net als Nijpels allemaal van VVD-huize, waren present om Germain uit te luiden.
De receptie had veel weg van een reünie. Tal van ex-ambtenaren en vroegere gedeputeerden stonden in de rij om Germain en zijn echtgenote Muike de hand te schudden. De twee kunnen tot 2016 thuis een flesje opentrekken, zoveel wijn namen ze in ontvangst. Met name de hartelijkheid viel op. Germain is een mensenmens die zich in alle lagen van de bevolking gemakkelijk beweegt en bij wie iemand zich snel vertrouwd voelt. Een natuurlijke gave.
In de buurt Overal waar de CdK ten tonele verscheen was Germain in de buurt. Hij behartigde de representatieve zaken en belangen. Hij bereidde alle officiële gelegenheden, werkbezoeken, evenementen en recepties voor. Verder was hij betrokken bij meer dan honderd Koninklijke bezoeken en begeleidde hij honderden vaartrips met het statenjacht Friso. Hoogtepunten waren natuurlijk de drie Elfstedentochten van 1985, 1986 en 1997.
Germain mocht er dan altijd bij zijn, hij bleef immer op de achtergrond. Er zijn maar weinig foto’s waarop hij is te zien. Voor de media was hij een gouden man. Hij wist de vaak ongeduldige en brutale fotografen en verslaggevers altijd mild te stemmen en ze deden nooit een vergeefs beroep op hem.Qua pr scoorde Friesland van alle provincies de afgelopen decennia veruit het best en dat is voor een groot deel te danken aan de slimme en tactische Germain, die bovendien gezegend is met onderkoelde humor. Hij is de man van het understatement en de steek onder water. Zo wist hij alle hoogdravendheid en grandeur in zijn metier tot volkse proporties terug te brengen. Van zijn adellijke komaf, zijn academische geschooldheid en zijn toch eminente functie merkte je in zijn dagelijkse en werkzame leven niks. Germain stond zich nergens op voor. Hij weet natuurlijk wel hoe het moet. Weinigen in de provincie zijn zo goed op de hoogte van etiquette en presentatie als Germain, die uiteraard in stijl – met het wapen van Friesland in goud – inviteerde. Dat weer wel.
Icoon John Jorritsma noemde Germain een icoon. Hij was blij dat het Provinciehuis op tijd klaar was en dat het feestje voor Germain niet te hoefde worden gehouden in het ‘postverdeelcentrum’, zoals de commissaris de vijf jaar durende tijdelijke huisvesting aan de Snekertrekweg noemde.
Als anekdote over het adequaat handelen van Germain noemde John Jorritsma een voorval in 2009 op de Friezendag op Governors Island in New York. Er kwam een peloton bloedmooie dames aanlopen en de commissaris raakte lichtjes in paniek wie de als hoofdgast uitgenodigde Doutzen Kroes zou zijn, zo niet Germain, die altijd een scherp oog heeft gehad voor vrouwelijk schoon en die later het topmodel elegant begeleidde bij een bezoek aan een bouwvakkerstoilet. Maaike van Gils, hoofd communicatie, gaf een voorbeeld van de subtiliteit van Germain ten aanzien van vrouwen. ‘Als hij een outfit niet zo kon waarderen zei hij: “Wat had je gister toch een mooie combinatie aan”,’ aldus Maaike.
De aan tradities gehechte Germain (na afloop van de Nieuwjaarsreceptie bleef de boerenkool op het menu), die werkte aan een antiek bureautje, ontkwam niet aan een dankwoord dat hij als volgt aanving: ‘Er is mij veel lof toegezwaaid en wie ben ik om u tegen te spreken?’, de lachers op zijn hand krijgend. Hij noemde expliciet de aanwezigheid van de afvaardiging van Koningin Beatrix in de personen van stalmeester/kolonel Bert Wassenaar en Sybilla Ligthart, die secretaresse van de algemeen secretaris van de vorstin was, een belangrijke ‘fluisterfunctie’. Germain: ‘Zij heeft Fries bloed in de aderen en toen ze me eens vertelde van een voorgenomen familiereünie zorgde ik ervoor dat ze in onze provincie een onvergetelijk programma beleefde.’ Voor Germain hoefde een receptie niet, maar achteraf was hij blij dat hij niet met stille trom was vertrokken: ‘Dan had ik al die goede mensen die ik heb leren kennen nu niet ontmoet.’ Zijn werk noemde hij een ‘aaneenschakeling van feesten’, doch niet ononderbroken. Hij noemde de gedeputeerden Douwe van der Til en Anita Andriesen die in het harnas zijn gestorven. ‘Hun dood heeft mij zeer aangegrepen.’
Idioot De start in Friesland kon de in Middelburg geboren en in Amstelveen zijn loopbaan begonnen Germain zich helder voor de geest halen. Rijpstra had de gewoonte om voor dag en dauw te bellen. Toen hij dat eens in het weekend deed, nam Germain de telefoon op met de woorden: ‘Zeg het eens, commissaris.’ Op de vraag ‘Hoe weet u dat ik het ben?’, antwoordde de uit zijn rol vallende Germain: ‘Ik ken geen andere idioot die op dit tijdstip belt.’
Rijpstra nam geen blad voor de mond en beoordeelde een door Germain geschreven toespraak ooit met ‘Gelul!’ Niettemin kon Germain uitstekend overweg met het echtpaar Hedzer en Erna Rijpstra, dat hij in hun woonplaats Delden jaarlijks een visite bracht. Maar ook met Rijpstra’s opvolgers kon hij lezen en schrijven, zoals de verhoudingen met iedereen op het Provinciehuis uitstekend waren.
Als hoogtepunten noemde Germain het kennismakingsbezoek van Koningin Beatrix in 1980, de Koninklijke bezoeken, de staatbezoeken van de groothertog van Luxemburg en de Koning van Jordanië, de Elfstedentochten, het bezoek aan Cutchuan in China, de Hofijver-stunt met het statenjacht in 1992 toen de nieuwe Tweede Kamer werd geopend, Friesland Vaart en memorabele trips met de Friso.
Zijn dienstbaarheid, loyaliteit en verdiensten aan en voor de provincie, alsmede allerlei sociaal-maatschappelijke functies (medeoprichter stichting Leergeld, Poptaslot in Marsum, Rode Kruis, Nut van het Algemeen, Eigen Brood Bovenal) werden gehonoreerd met het ridderschap in de Orde van Oranje-Nassau.
Bijzonder is de afscheidslunch op Paleis Noordeinde die Germain en Muike kregen aangeboden en die binnenkort plaatsvindt. Zes mensen mocht hij uitnodigen en hij liet de keus vallen op het kabinet van de commissaris incluis zijn opvolger. Een prachtig gebaar, passend bij de stijl van jonkheer Germain Sandberg van Oudshoorn.
