‘Ik zie een uitdaging in wat er nog niet is of waarvan men denkt: dat kan niet’
SNEEK – Energie en klimaat, het zijn dé items die spelen. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er zijn nog heel veel hobbels te nemen, laat energieondernemer Jeroen Veenema weten. Wat vandaag de oplossing lijkt, hoeft nog niet voor morgen te gelden. Eén ding weet hij zeker: fossiele energie heeft geen toekomst meer. ‘Die tijd is geweest.’
Zonne-energie, allemaal mooi en aardig, ‘maar als morgen iedereen elektrisch wil rijden kan dat niet eens’. Het net komt aan de grenzen te zitten.
Wat Jeroen bedenkt is hoe wij veel slimmer, flexibeler en strategischer met energie kunnen omgaan, en hoe we die beter en efficiënter moeten benutten.
De materie is complex maar Jeroen houdt het graag overzichtelijk, probeert aan de hand van praktijkvoorbeelden uit te leggen hoe het zit.
‘Wij gaan naar decentrale netwerken. Elektriciteitscentrales distribueren energie over een groot gebied via een steeds dunner wordende kabel naar de meterkast. Dat bestaat straks niet meer. Energie gaat op veel meer locaties worden gewonnen om voldoende capaciteit te bereiken. Dorpen en steden moeten zich lokaal bedruipen qua energie en vormen vervolgens netwerken onderling.’
Door de ‘groene’ energie die zon en wind leveren ontstaat er zo’n grote hoeveelheid stroom dat het net dat niet aan kan. Het net moet worden verzwaard.
‘Maar dat kan niet van vandaag op morgen. Het duurt jaren voordat het net is berekend op de vraag naar energie en de energie die voorhanden is.’
Wat kunnen we doen?
‘De mens moet anders worden geprogrammeerd. Tot nu toe werd ons aangeraden om ’s nachts de wasmachine te laten draaien omdat de energievraag overdag veel groter is. Maar als je zonenergie verbruikt is het juist beter om overdag als de opwekking het hoogst is de was te doen. Daar gaat het om: kijk naar functie en vraag, wanneer heb ik wat nodig? Energie benutten en leveren moet maatwerk worden. Als je nieuw gaat bouwen kun je het dak het best in oostwestperspectief plaatsen. Dan vang je zonlicht over een langer dagdeel op. En vraag je af waar je bouwt. Op de ene plek zit meer warmte in de grond dan op de andere. Dat is van belang voor geothermie. Staat een woning of bedrijfspand dichtbij water, dan kan aquathermie interessant zijn door via een wisselpomp warmte aan het water uit de sloot te onttrekken om zo je huis te verwarmen.’
Er zijn honderden slimmigheden te bedenken, stelt Jeroen. Essentieel is dat we de energie bufferen zodat je de pieken eruit haalt.
‘Een voorbeeld: als ’s zomers de jachthaven in de namiddag vol raakt gaat iedereen de boot aan de walstroom koppelen. Deze piek bepaalt het jaarlijks contractvermogen en kost de gebruiker onevenredig veel geld. Beter is om de energie met batterijen te sparen en voorradig te hebben waardoor het verbruik wordt uitgesmeerd. Heb je energie over? Verkoop die aan de buurman! Het energiesysteem moet flexibeler. Nu zit de energiemaatschappij ertussen en die veegt de waarde van de restenergie aan de strijkstok. Transporteer energie rechtstreeks van a naar b, dat moet mogelijk zijn.’
Is het niet wat te snel gegaan met de duurzame energie?
‘Zo mag je het wel stellen Door al die SDE-subsidies werd iedereen gek in de kop en is er van alles uit de grond gestampt. De overheid is erdoor overvallen.’
Kern- of thoriumenergie, zijn dat de oplossingen om de klimaatdoelen te halen?
‘Dat zijn mooie bronnen. Heel efficiënt en onuitputtelijk. Het enige smaakje eraan is het afval maar die is heel gering en goed op te slaan. Ze horen zeker thuis in het energiepalet.’
En waterstof?
‘Waterstof zal zeker hybride breed toepasbaar zijn. Eenmaal duurzame energie opgewekt voor waterstof kun je die vrij eenvoudig door een bestaand leidingwerk pompen en een cv-ketel om te bouwen en aan te sluiten op het huissysteem. Waterstof kan ook in de mobiliteit functioneel worden. Een elektrische auto voor kortere afstanden, een waterstofauto voor de langere. Energie moet je integraal bekijken.’
De Dutch Energy Group heeft dit jaar een superstart gemaakt, zegt Jeroen. De bedrijfsvisie luidt: energie opwekken in de breedste zin en antwoorden te bieden op duurzaamheids- en energievraagstukken. Het bedrijf adviseert, ontwikkelt concepten, realiseert en exploiteert projecten, brengt de mogelijkheden in kaart en berekent rendement, opslag, distributie en conversie van energie.
Hoe was jouw jeugd?
‘Ik ben in Bunschoten geboren maar toen ik nog maar enkele maanden oud was zijn wij verhuisd naar IJlst. Daar ben ik opgegroeid. Heit was rayonmanager van alle Trekpleister-filialen in Friesland. Ik was altijd technisch bezig, lekker prutsen aan karts en brommers en zo. Het water op in een bootje met een automotor of met een propeller, dat soort dingen. De politie was niet altijd wijs met me, haha! De havo duurde lang omdat het met de Big Band te gezellig was. Ik heb een tussenstap op de MTS gemaakt en ben toen naar de HTS gegaan. Daar zag ik het licht en ging de studie heel vlot. Mijn eerste banen had ik bij Lankhorst en Philips. Omdat ik mijn bootjeshobby met werk wilde combineren ben ik bij De Boarnstream aan de slag gegaan. Via mijn project bij NHL kwam ik in contact met het Kenniscentrum Jachtbouw. Dit provinciaal project werd opgezet omdat de polyester jachtbouw met innovaties als de vacuümfolie injectietechniek en experimenteren met biologische harsen als een bedreiging voor de klassieke Friese staal- en houtbouw werd gezien. De plannen waren groots. We zijn met een groep van dertig ondernemers op excursie in Slovenië geweest. Daar werd op revolutionaire wijze een jacht ontwikkeld. Een frees van vijfentwintig meter sneed het hele schip in één keer uit. Martinus Wijma heeft later in Heerenveen eenzelfde productie-unit opgezet. Een van de vijftien thema’s die waren bedacht was elektrisch varen. Diverse spin-offs waren het gevolg. Zo is ook de zonnebootrace ontstaan waar ik vanaf het begin nauw bij betrokken was. In wat er nog niet of waarvan mensen dat niet kan, zie ik een uitdaging.’
Hoe ben je in de zonne-energie terechtgekomen?
‘Ik bouwde mijn activiteiten bij NHL af, want ik wilde niet voor de rest van mijn leven in het onderwijs, en hielp bij een woningcorporatie mee aan het verduurzamen van woningen en het ontwikkelen van zonneparken. Op een gegeven werd ik verhuurd aan Gutami Solar, een bedrijf in zonnedaken. Zo ben ik geleidelijk aan ondernemer geworden. Heel voorzichtig dus. Dat komt omdat ik nooit al mijn zekerheden zomaar overboord heb gegooid. Je hebt tenslotte toch een gezin.’
Wat is jouw verwachting?
‘We zitten midden in de film zonder in de gaten te hebben hoe die afloopt. We zijn historie aan het schrijven. Maar we gaan het beleven; een geheel circulaire toekomst. Om daar een steentje aan bij te dragen vind ik mooi.’
