GROUW – Vaak zijn het de burgers die landschappelijke waarden moeten bewaken. Vertrouw niet te veel op de overheid. In Grouw zijn bezorgde inwoners opgestaan om een onzalig plan te voorkomen: het graven van een kanaal dwars door de eilandpolder Hegewarren in het Nationaal Park De Oude Venen. Provincie Fryslân wil deze onbelemmerde vaarweg voor beroepsvaart naar Drachten omdat die korter is dan de huidige route langs Trijehûs, Wartena, Eernewoude en De Veenhoop. Zelfs heeft de provincie al een recreatiewoning aan de Trijehûstersleat aangekocht om ruim baan te maken. Want zo’n optrekje koop je niet voor de lol.
Waarschijnlijk zal het eiland Trijehûs ook nog wel volgen.
Vrachtschepen zullen pleziervaart danig in de weg zitten op het geplande tracé. En dat allemaal voor twee industrieën die over water grondstoffen krijgen aangevoerd: een betoncentrale en een veevoederfabriek. Als deze twee bedrijven zo belangrijk zijn, en dat zijn ze natuurlijk ook, waarom dan niet het vele geld voor het kanaal in een verhuizing naar Burgum-Suameer-Kootstertille aan het Prinses Margrietkanaal steken? Dat vraagt Gerard Bouma zich af. Hij is woordvoerder van de actiegroep Grou Breed die is ontstaan uit Pleatslik Belang Grou en BusinessClub Grou waarvan respectievelijk Ivo Krikke en Janke Sietsma de voorzitters zijn. In het bestuur van Grou Breed zitten verder Durk van der Meer, Douwe Snoek, Tjalling Dijkstra en Robert Landstra.
Er zullen op twee vaarwegkruisingen gevaarlijke situaties ontstaan: ter hoogte van het Biggemeer bij het Prinses Margrietkanaal en het tracé door De Graft bij De Burd, een smal en zeer drukbevaren recreatief vaarwater. Onwenselijk vindt men verder dat een doorsnijding van de Hegewarren een pont voor voetgangers en fietsers noodzakelijk maakt terwijl men er al over een pont moet komen.
Een kanaal zou volgens Bouma de kwaliteit van een prachtig natuurgebied aantasten.
‘Het gaat om het maken van een keuze. Opteer je voor het behoud van natuur- en recreatieve waarden, dus voor de kwaliteit en leefbaarheid van de omgeving, of voor een klein economisch belang. Het plan vloekt namelijk met de recreatieve ambities van Drachten,’ zegt hij.
Maar Drachten wil evenzeer coûte que coûte vasthouden aan industrie en ziet die niet graag verhuizen naar betere en strategischer locaties die toekomstbestendig zijn wat betreft uitbreidingsmogelijkheden van de bedrijven en de steeds groter worden binnenvaartschepen.
Bouma: ‘Kennelijk heeft Drachten een sterke politieke lobby want ondanks dat het plan in het verleden meermalen is afgewezen, weet men het steeds weer op de agenda te krijgen.’
Hij verwijt de provincie een tunnelvisie: ‘Men kijkt niet verder. De provincie moet belangen afwegen en de regie oppakken.’
Een nieuw kanaal zou bovendien de gebiedsontwikkeling in het kader van het Veenweideprogramma in de weg staan, voegt Bouma eraan toe.
Kortom, zo stelt hij, het kanaal pakt heel slecht uit voor Grouw als scharnierpunt tussen twee Friese pleziervaartregio’s (de Friese meren en de Princenhof).
Grou Breed wordt gesteund door de gemeente Leeuwarden, tal van maatschappelijke organisaties in het dorp en door de watersportverenigingen in Grouw (Oostergoo, Frisia en Grouster Watersport) en in Wartena, Akkrum en Warga.
Varianten
Ruim een half jaar heeft een groep inwoners en betrokkenen uit en rondom de Hegewarren gewerkt aan mogelijke varianten voor de toekomst van deze polder in het veenweidegebied. Dit co-creatieteam presenteert nu de eerste ideeën voor die toekomst en vraagt daar feedback op van belanghebbenden en bestuurders. Iedereen die dat wil, kan een reactie geven. Daarna werkt het co-creatieteam de conceptvarianten verder uit en verbetert het team deze met de input die ze krijgt. Als het co-creatieteam de varianten vervolgens definitief oplevert in het najaar, buigen de overheden zich over een keuze.
Jan van Weperen van Wetterskip Fryslân, gedeputeerde Douwe Hoogland van de provincie Fryslân en wethouder Robin Hartog Heys van de Lier van de gemeente Smallingerland vroegen inwoners en andere betrokkenen om oplossingen te bedenken voor de problemen in het gebied.
‘De conceptvarianten zijn denkrichtingen en geen definitieve voorstellen,’ steekt Hanneke Stenfert van bureau Open Kaart en begeleider van het co-creatieteam van wal. ‘We hebben nagedacht over de toekomst van dit gebied. En dat is in de praktijk vaak best ingewikkeld. We hebben met elkaar afgesproken dat we het met elkaar oneens mogen zijn. We hebben verkend wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. We laten de richtingen dan ook zien met de meningen vanuit het gebied daarbij. We hebben ontdekt dat sommige belangen goed te combineren zijn, dat er kansen ontstaan voor het gebied. Maar ook dat sommige belangen en voorkeuren niet vanzelfsprekend samengaan.’
Er zijn twee varianten waarin de polderkades behouden blijven en twee varianten met meer water. Een aantal varianten heeft nog subvarianten, bijvoorbeeld met en zonder vaarweg.
Hegewarren
De bodem zakt, het waterbeheer wordt complexer en er komt door het dalende veen veel CO2 vrij. Door lagere grondwaterstanden verdrogen omliggende natuurgebieden. Bovendien ligt het gebied pal tegen het stikstofgevoelige natuurgebied De Alde Feanen aan. De Hegewarren is een van de kansrijke gebieden in het Veenweideprogramma. Met veehouders in het gebied wordt gesproken over hun toekomst. Tot nu toe is het uitgangspunt en ook de wens van de veehouders dat hun toekomst elders ligt. In een aantal varianten is ruimte voor extensiever agrarisch gebruik.
Albert van Keimpema
