BEETSTERZWAAG – Rinze-Jan van der Schuit is een ondernemer pur sang: hij pakt wat op, bedenkt wat, probeert wat, onderneemt, grijpt kansen, vindt uit, neemt risico’s, verliest soms, wint vaker, werkt aan teambuilding, bouwt fabrieken, trekt de wereld in, overtuigt mensen, verovert markten, innoveert en verkoopt. Vijftien wereldpatenten heeft hij op zijn conto. Het is niet niks wat hij heeft bereikt met zijn ondernemingen SmartRigging (verstagingen) en FibreMax (oersterke aramidevezels die overal kunnen worden toegepast). Het laatste dus ook voor tuibruggen. Maar laat die infrawereld nu conservatief zijn, alleen in beton en staal gelovend en gevoelig voor designarchitectuur.
‘Je zou van mijn product de sterkste bruggen kunnen bouwen, maar die ambitie heb ik opgegeven. Ze moeten het wel willen zien,’ aldus Rinze-Jan.
Recent heeft hij de plannen ontvouwd van een compleet nieuwe fabriek in Friesland. Van daaruit vinden de aramidevezels wereldwijd hun weg.
Dit kun je als jongen niet bedenken. Dit kun je alleen opbouwen als je een heilig geloof in jezelf en in je producten hebt: ‘Ik heb momenten gehad dat ik alles verkocht, alles opgaf en niks meer had. Maar dan nog was ik niet verslagen.’
Wat hij wilde worden was de droom van elke broekpoeper: cowboy, piloot. Hij las boeken van Arendsoog, zag op tv The Thunderbirds. Techniek had zijn belangstelling: ‘Op mijn 9e kon ik al lassen. Dat had ik van monteurs geleerd. Heit had namelijk een garage. Met een gemotoriseerde skelter croste ik over de Schans. Wat ik uit elkaar sleutelde zette ik blind weer in elkaar.’
De eerste centen die hij verdiende was als autopoetser bij Heit: ‘Ik kreeg alle mooie bolides van grote mannen als Smilde, Kuiper en Nieuwe Weme onder handen. Ze glommen als nieuw. Op een zaterdag pakte ik zo 200 gulden. Van mijn spaargeld kocht ik mijn eerste crossmotor.’
Heit vond dat zoonlief autoverkoper moest worden maar Rinze-Jan kwam terecht bij filterondernemer Klaas Gübler. Hij ervoer dat je als werknemer ook ‘voor niks’ kunt werken. Na een jaar was hij terug bij Heit. Dat duurde niet lang. In de buurt zaten Pieter en Albert Borkent en voor hen mocht Rinze-Jan filters verkopen voor eigen winst en risico. Op kredietbasis. Binnen een halfjaar moest hij van de inkoop af. Heit regelde een Mercedes-bus en Rinze-Jan reed stad en land af langs autoschadebedrijven. De basis was gelegd. In 1983 startte hij Filter Service Heerenveen.
Rinze-Jan: ‘Omdat ik dacht dat ik het beter kon. Ik vond dat je veel meer met filters kon doen. Bijvoorbeeld in stadsbussen. Daar zaten een soort van wasemkappen in. Zwarte walmen. Dat kon veel schoner. Ik ontdekte dat het leuk is om wat te bedenken. Ik verdiende dik geld. Na Batavus was Filter Service het best renderende bedrijf van Heerenveen.’
Tal van ondernemingen richtte hij op, nam hij over of fuseerde hij. Ondertussen gingen de uitvindingen door, zoals een koolstoffilter waarmee je de gevreesde schildersziekte voorkwam. En de activiteiten bleven niet tot de landsgrenzen beperkt. In Lyon nam hij een plamuurfabriek over en in Milaan een verffabriek. Zeven bedrijven had hij, 100 miljoen omzet en 250 man in dienst.
Toen was het 1996: ‘De boel was geëxplodeerd en ik was flauw van mezelf. Plotseling was de uitdaging weg. Ik geloofde het wel, ik verkocht bedrijf na bedrijf. Ik was 38 jaar en ik had alles: huizen, boten, auto’s. Even dacht ik zo oud te kunnen worden. Maar ik had niks meer om handen, geen verhaal meer. En overal waar ik kwam dacht ik: dit kan beter.’
Dat bleef hem triggeren. Op de Monaco Yacht Show liep hij jachtbouwer Jan Jongert tegen het lijf. Zijn bedrijf was zinkende. Rinze-Jan nam drie opdrachten aan. Red je kont maar, had Jongert gezegd, je bent zelf ondernemer geweest. Het was de tijd dat er nogal wat ongelukken op zee gebeurden waarbij soms doden vielen. Oorzaak: metaalmoeheid in de verstaging. Zijn oplossing: een carbonvezel! De voordelen: minstens zo sterk als staal, lichter en geen metaalmoeheid. Een zeiljacht van 65 meter was destijds de grootste verstagingsopdracht ter wereld. Een nog belangrijkere vinding was het ontwikkelen van endless winding (eindeloos wikkelen van begin tot eind). In 2005 bouwde Rinze-Jan een fabriek van 80 meter die met zeecontainers werd verlengd tot 110 meter.
In 2009 volgde FibreMax. Ook een kabel, maar dan voor de industrie en met een andere vezel: aramide. Om de sterkte te illustreren: de kabel heeft een trekkracht van 1.000 ton.
Het kostte bloed, zweet en tranen eer er succes gloorde: ‘Al mijn privégeld ging erdoorheen. Banken geloofden er niet in en verzekeraars waren niet te overtuigen. Het testen kostte heel veel tijd, geld en energie. Ik moest alles verkopen. Ik ben een paar keer technisch failliet geweest omdat ik te ver voor de muziek uitliep. In 2006 had ik niks meer en in 2012 weer niet. Ik zat in een huurflatje en ik reed in een Peugeotje van mijn dochter van 250 euro. Mijn leven was een rollercoaster. Ik wist wel dat mijn idee goud waard was. Pas in 2012 had ik mijn eerste klant.’
Vijf jaar later ontstond de markt die Rinze-Jan zelf hielp opbouwen.
‘Net op tijd, want nu vrat FibreMax de running business van SmartRigging op. In 2018 groeiden we drie keer zo groot, in 2020 twee keer en in 2021 weer twee keer.’
Mede door een megaproject van een drijvend windpark half onder water met turbines van 300 meter die door kabels die niet rekken op hun plaats worden gehouden. Door de groene energierevolutie die eraan staat te komen heeft FibreMax een gouden toekomst en is het veel geld waard. De nieuwe fabriek wordt geheel gerobotiseerd. Spannend wordt het wel: ‘Wat mijn mensen er gaan doen is nog nooit eerder gedaan.’
‘Dit had ik niet in mijn stoutste dromen kunnen bevroeden. Alhoewel: ik wil altijd winnen. Dat heb ik van de zeilsport overgehouden. Ik kan Spartaans leven, beloon mijzelf als ik vind dat ik het heb verdiend, en straf mezelf als ik niet heb voldaan aan mijn verwachting. Dan ontzeg ik mij alle luxe. Ik ben happy met wat ik bereikt heb. Misschien ben ik toch die cowboy geworden! Of piloot. Ik geef vol gas en leef snel, net als in zaken!’
Leeftijd: 59.
Geboorteplaats: Heerenveen.
Woonplaats: Oranjewoud.
Burgerlijke staat: Getrouwd met Yt van Es, 2 dochters: Sandra (31) en Laura (29).
Opleiding: LTS T-stroom, IVA Driebergen en de Koninklijke Luchtmacht.
Werk/carrière: European Airfilter Group, Filter Service, SmartRigging en FibreMax.
Functie: Directeur/eigenaar SmartRigging en FibreMax.
Restaurant: Bistro Nijeholt (Lauswolt).
Kok: Nelson de Brock.
Bediening: Lisanne van der Ploeg.
Interview: Albert van Keimpema.
