FRANEKER – Theo Koelma (66) is gestopt als notaris. In de vele jaren dat hij dit ambt uitoefende heeft hij het notariaat zien veranderen. Zo is de notaris een soort poortwachter geworden die checks en balances moet afwegen.
‘Ik moet inschatten of ik met een criminele figuur of een hardwerkende ondernemer te maken heb, of het spaargeld is of drugsgeld. Als iemand dat niet kan aantonen weiger ik de zaak af te ronden. Daar heb ik geen enkele moeite mee. Ik wil ’s nachts rustig kunnen slapen. Dat is mijn beroepseer,’ zegt de rechtlijnige, koersvaste notaris.
Pake was boer en het boerenbloed stroomt nog steeds door de aderen van Theo. Hij woont op een onder architectuur van Jelle de Jong verbouwde pleats in Schalsum en hij mag graag ‘buorkje’ op zijn erf; tuinieren, klussen, noem maar op. Er is altijd wat te doen en hij zal zich geen moment vervelen. Ook al omdat hij nu tijd heeft om nog meer aandacht te schenken aan kinderen en kleinkinderen. Bovendien staat er nog veel te ondernemen. Zijn vrouw heeft namelijk een bucketlist opgesteld die op een waslijst lijkt.
Heit Sake mocht dan de oudste zijn, boer worden deed hij niet. Eerst maar leren en dat ging zo goed dat hij registeraccountant werd. Als pater familias hielp Sake na het overlijden van Pake zijn jongere broers die wel boer werden, met het aankopen van landerijen en opstallen.
Theo: ‘Ik ging vaak mee. Zo raakte ik thuis in transacties. Heit liet aktes dikwijls passeren bij notaris Evert Vellinga in Gorredijk, de vader van Henk die ook notaris werd en die overleed tijdens een fietsrit op de Alpe d’Huez.’
Theo kon ook goed leren. Hij studeerde notarieel recht in Groningen. Daarna kwam hij terecht bij Jan Folkert Klazinga in Drachten. Een andere tijd.
‘Het was begin jaren ’80. De rente bedroeg 13 procent. Nu zet je die tegen 1,13 procent 20 jaar vast. Het was een slechte tijd, ook voor notarissen. Er waren weinig transacties,’ blikt Theo terug.
Een volgende mentor was Hylke Wierda, op wiens praktijk hij Otto Jelsma leerde kennen.
Otto was de oudste, Theo de jongste kandidaat. Nadat hij ook nog op het plattelandskantoor van Hans Willem Roemeling in Beetsterzwaag had gewerkt werd Theo in 1993 door rechtbankpresident Willem van den Berg benoemd in Franeker. In 1997 volgde een fusie met Otto Jelsma in Harlingen.
‘Wij hadden bij Wierda dezelfde leerschool gehad en we konden privé ook goed met elkaar overweg. De beide kantoren in Franeker en Harlingen hebben we aangehouden. In 2008 is Otto gestopt. Henkjan Hettema was de opvolger en nu ik van mijn pensioen ga genieten schuift Jan Willem Kram door als notaris. Zij tweeën runnen thans het kantoor onder dezelfde naam Jelsma-Koelma Netwerknotarissen.’
Theo Koelma is een gemoedelijk man en nog van de oude stempel; hij heeft tijd voor relaties en klanten, of beter gezegd: hij neemt tijd voor mensen. Zijn praktijk is breed.
‘Ik heb me nooit op alleen maar een specialiteit willen richten. Ik hou van alle facetten. Rechtspersonen, onroerende zaken en familiepraktijk vormen de hoofdmoot. Voor de financiële crisis aanbrak hadden we zeven kandidaten en waren we een van de grootste praktijken in Friesland. Toen de vastgoedsector inzakte daalde de omzet en zijn we afgeschaald. Met de banken- en de bouwcrisis erbij heeft het wel een jaar of zeven, acht geduurd voordat de markt zich herstelde. Bouwers, architecten, makelaars; iedereen werd geraakt. Tegenwoordig is de situatie compleet anders. In de vastgoedmarkt is sprake van dagprijzen.’
Er was één constante: de agrarische wereld.
‘Die is altijd belangrijk voor ons kantoor geweest. Ik voel me thuis in de boerenfamilies. Met hen voel ik een band.’
Het contact met klanten was vaak zo nauw dat er vele vriendschappen uit zijn ontstaan. Discreet blijven zit Theo ingebakken. Veel heeft hij op kantoor meegemaakt; mensen die hun hart uitstortten, hun woede bekoelden, hun frustratie afreageerden.
‘Ik ben regelmatig vredestichter geweest, maar die rol ligt mij,’ lacht Theo.
Het harmoniemodel van zijn kantoor is mede te danken aan het feit dat het een pure notarieel-juridische praktijk is waar geen advocaten werken.
‘Die hebben een ander soort cliëntèle. Dan gaat het er harder aan toe. Wij hebben nooit de voorkeur gegeven aan een gemengde praktijk.’
Als Friese mienskipsman verkeert hij middenin de Friese samenleving. Hij was bestuurslid van de PC en van de stedenband Franeker-Sátoraljaújhely (Hongarije), voorzitter van de Rotary en hij is nu nog voorzitter van UNESCO werelderfgoed Koninklijk Planetarium en hij blaast samen met o.a. de voormalige topspringruiter Franke Sloothaak als ambassadeur nieuw leven in Indoor Friesland.
‘Met hem heb ik vroeger wedstrijden gesprongen. Later werd hij olympisch kampioen en wereldkampioen. Ik hoop dat Friesland weer een topconcours krijgt.’
