DOKKUM – Met een optreden in de schitterende Bonifatiuskapel in Dokkum, misschien wel het mooiste openluchttheater van Nederland, werd het boek over 30 jaar De Kast gepresenteerd. Willem de Vries van Omrop Fryslân interviewde alle leden plus schrijver Harry de Jong en uitgever Eddy van der Noord. Aan het slot kreeg Willem Wâldpyk tot zijn verbazing het eerste exemplaar uitgereikt door frontman Syb van der Ploeg.
‘Omdat Willem al jarenlang de Friese muziek enthousiast in de ether brengt, waarbij het hem niet uitmaakt welk genre dat is; van folk, pop, metal, Fries tot smartlap,’ aldus Syb.
De oorsprong van De Kast gaat terug tot 1985 toen de Engelstalige band Wish to Escape werd opgericht door de Westereenders Peter van der Ploeg, neef Syb, Kees Bode en Dick Visser.
Dorpsgenoot Sytse Broersma voegde zich twee jaar later bij de band: ‘Peter hoorde mij tokkelen en vroeg of ik in een bandje wilde spelen. ’s Zaterdagsmiddags waren we aan het jammen en ’s avonds gingen we op stap.’
Ze vormden onder de gelegenheidsnaam Gold Rusheen coverband die populair werd in het circuit. In 1989 werd de eerste cd uitgebracht.
Nederlandstalig
Toen de switch naar Nederlandstalig werd gemaakt ging men in 1993 verder onder de nieuwe naam De Kast. In hetzelfde jaar kwam hun eerste cd Alles uit de kast uit. Dick Visser is het niet eens met de nieuwe koers en verlaat een jaar later de band. Hij wordt vervangen door Nico Outhuijse. Vanaf dat moment heeft de bezetting een vaste samenstelling.
Grote doorbraak
De Kast weet een paar succesjes te scoren met Een teken van leven, Ik mis je en vooral Raak. In Friesland stijgt de populariteit maar de grote doorbraak komt in 1997 met het eerste grote liveconcert in een uitverkocht Abe Lenstra Stadion naar het voorbeeld van Queen. Een initiatief van toenmalig directeur Tjisse Wallendal van sc Heerenveen dat net een nieuwe thuishaven had. De bandleden waren zelf aan het flyeren om de hut vol te krijgen. Tegelijkertijd werd In Nije Dei een grote hit, de titelsong van de film De Gouden Swipe van Steven de Jong.
Lemster strand
In 1998 wordt op het strand van Lemmer speciaal een arena voor De Kast gebouwd waarmee de band een primeur scoort. Het werd een groot succes en breed uitgemeten in de landelijke pers o.a. door ondergetekende in De Telegraaf.
‘Een magisch moment,’ volgens Sytse.
Later vult de band stadions in Rotterdam (Ahoy) en Arnhem (Gelredome). De Kast is dan een topformatie in Nederland. Een ander hoogtepunt is Simmer 2000. De band oefende wekenlang met de legendarische Rients Gratama, Maaike Schuurmans en Piter Wilkens in de woonboerderij van het Friese commissarispaar Ed en Elsbeth Nijpels in Dijken.
‘Rients is mijn muzikale heit,’ zei Syb destijds.
Jubileumboek
Dertig jaar na de oprichting vond Eddy van der Noord van Uitgeverij Louise het tijd voor een jubileumboek waarin de hele historie wordt belicht. Dat is gedaan door muziekjournalist Harry de Jong (ex-Heerenveense Courant) die vele groten der Aarde in de scene heeft geïnterviewd. Eerder beschreef hij de geschiedenis van de Friese rock-‘n-roll, de Kooi-aap en de berenburg met Piter Wilkens. Allemaal boeken van Louise.
‘Ik wil mooie boeken maken en dit is er weer een,’ zei Eddy over het rijk geïllustreerde werk met prachtig, soms niet eerder gepubliceerd beeld.
Seks, drugs en rock-‘n-roll
Velen denken dat muziek en succes synoniem staan voor seks, drugs en rock-‘n-roll. Hoe zit dat met De Kast?, wilde Willem weten.
Ze moesten hem teleurstellen. Het zijn ideale schoonzonen die geen rare uitspattingen beleven. Dorpsgekken uit Zwaagwesteinde maakten het al gauw veel bonter.
Harry: ‘Ze zijn zo normaal dat je tot de conclusie komt: daar valt geen boek over te schrijven. Maar ik heb het wel gedaan.’
Roddelpers
Alleen Syb haalde nog wel eens de roddelpers als hij zwichtte voor de charmes van een jongedame, onder wie Mirjam Timmer van Twarres. Maar die dekselse donder Adriana von Banniseth, zijn vrouw en waakhond, trok hem dan aan z’n krullen en thuis was Syb weer.
Of hij dat niet erg vond als Privé hem in de kolommen opvoerde, vroeg Willem.
‘Nee hoor’, antwoordde Syb nuchter, ‘het hoort erbij en het is een teken dat de band nog leeft.’
De Kast mocht dan de top halen, zelf hadden ze ook hun idolen. Voor Syb is dat David Crosby van Crosby Stills Nash & Young. Hij heeft hem mogen ontmoeten en spreken. Verder moet je een beetje nuchter onder het succes blijven, aldus bassist Sytse, refererend aan Bill Wyman van de Stones: ‘Je kijkt naar het publiek en naar de ruggen van de band.’
Harry voegde eraan toe dat grote sterren in het echt aardse stervelingen zijn: ‘Ik heb Mick Jagger eens in een Londens hotel geïnterviewd. Oh, denk je van tevoren, nu ontmoet ik een God van de muziek. Maar dan zit hij daar wat hulpeloos en stuntelig op een bankje met de knieën als een vrouw tegen elkaar. Dan is de mythe ontkracht.’
Uit de naad gewerkt
Syb vatte de basis van hun succes kernachtig samen: ‘Wij hebben ons uit de naad gewerkt. Altijd wisten we met optreden ons geld te verdienen. Aanvankelijk bleef de verkoop van platen beperkt tot Bij de Put in Leeuwarden. Steeds staken we de centen in opnames, in apparatuur, in gitaren. Nooit voor eigen gerief. De carrières van ons gingen voor. Vrije tijd en ontspannen hoefde voor ons niet. Wij haalden namelijk de inspiratie en ontspanning uit muziek maken. Verder hebben wij ons altijd omringd met goede, eerlijke mensen.’
Hij kijkt nooit terug, heeft thuis ‘een enveloppe met drie foto’s die ik nog nooit heb gezien’. Liever blikt hij vooruit.
Zijn er nog doelen voor de zestigers? Jazeker. Een theatertournee en een vol Ziggo Dome in Amsterdam. Nog één keer alles uit De Kast!
