AMELAND – Wagenborg Passagiersdiensten was de nakende veerdienstproblemen al voor met het congres Natuurlijk Bereikbaar dat het bedrijf in het vroege voorjaar organiseerde. Vijf dagen lang stond de bereikbaarheid van Ameland en Schiermonnikoog centraal. De thema’s waren de eilanders zelf, de recreatie, de logistiek, de gastvrijheid in de vorm van een open dag en de politiek. Bij het laatste thema waren bestuurders en pers aanwezig om de toekomst van de twee eilanden en het Wad te bespreken. Een hele week stond op de veerdam van Ameland een tent waarin alle brainstormsessies werden gehouden. Uiteraard onder het genot van eten en drinken want Wagenborg staat voor service en hospitality.
Directeur Ger van Langen vond het een inspirerende week: ‘Wij mogen graag de mening van iedereen aanhoren en de stemming peilen. Dat is belangrijk voor een publieksbedrijf.’
De onvoorspelbaarheid van het Was en de problemen die daardoor ontstaan zijn mede het gevolg van menselijk ingrijpen. De Waddenzee is een werelderfgoed en velen denken dat het een stuk ongerepte natuur is, maar dat is natuurlijk niet zo. Van Langen wijst alleen al op het afsluiten van de Zuiderzee in 1932 en van de Lauwerszee in 1969: ‘De gevolgen daarvan zijn ingrijpend en laten zich steeds meer voelen.’
De balans is volgens de gepensioneerde loods Jacob Kiewied van Ameland verder verstoord door de mechanische kokkelvisserij in de jaren ’90, de zout-, zand- en gaswinning, zandsuppleties, schelpenwinning, de zee- en mosselvisserij, de invasie van de Japanse oester, decennialange landaanwinning aan de Friese kust en de verdieping van de vaargeulen bij Harlingen en in de Eems plus het voortdurend op diepte houden van de geulen naar de eilanden. Allemaal factoren die van invloed zijn en waardoor vaargeulen smaller en ondieper worden. Wagenborg staat machteloos. Hun dienstregelingen moeten niet alleen Ameland en Schiermonnikoog bereikbaar houden maar de overtocht is alleen al een beleving.
‘De vakantie begint al als je op de boot stapt,’ zegt Van Langen over ‘de navelstreng’ die zijn bedrijf in wezen vormt. ‘Stel, je kunt een familielid niet bezoeken. Dat is heel indringend. De leefbaarheid hangt af van het veer.’
Eind juni zag Wagenborg zich genoodzaakt de dienstregeling aan te passen: ‘Veiligheid staat voorop. Wij kunnen niet anders. Bovendien worden onze boten beschadigd als ze de bodem raken.’
Iedereen was boos, maar het was overmacht. Zo voer de snelboot Esonstad tegen een baggerrand. Er was gewoonweg te weinig ruimte. Op het congres viel te beluisteren dat ‘je de A12 toch ook niet gaat versmallen?’.
De politici reageerden zoals gewoonlijk opportunistisch. Sommigen, zoals PvdA-statenlid Jaap Stalenburg, zien het veer liefst een nutsvoorziening worden. Onzinnig. Dan zijn de problemen niet opgelost. Eerder worden ze alleen maar groter.
Kandidaat-gedeputeerde Femke Wiersma (BBB) wil dat het nachtelijk vervoer blijft. Maar je kunt zoveel willen, het moet kunnen.
De boten varen al zo langzaam dat nog langzamer geen optie is, misschien zelfs wel gevaarlijk.
Wat bestuurders meer te berde brachten was meer geld. Vier procent van het Rijk gaat naar het Noorden. Dat kan wel wat meer worden ten opzichte van de ruimer bedeelde andere regio’s.
Andere schepen, zoals een luchtkussenboot (hoovercraft), zijn geen optie omdat ze door de werelderfgoedstatus van het Wad bij wet verboden. Elektrische schepen kunnen nog niet omdat de netcapaciteit vooralsnog onvoldoende is. Bovendien maken batterijen een schip zwaarder en leidt dat tot nog meer diepgang.
Wat wel soelaas kan bieden is een veerboot die geschikter is voor de omstandigheden. De Sier en de Oerd zijn dertig jaar geleden ontwikkeld voor de condities destijds.
‘Wij zijn ermee bezig,’ zegt Van Langen over de nieuwbouw.
Over de bereikbaarheid zegt hij dat het een dilemma blijft van geul, behoefte en continuïteit. Het blijft schipperen.
