Na de sluiting van de jeugdherberg in Heeg (wat een verarming, zulke accommodaties vormen de kraamkamer van het toerisme), beleven we een nieuw dieptepunt in Friesland als onze almachtige gedeputeerde Douwe Hoogland (PvdA) zijn zin krijgt: de boer mag niet zomaar zijn weiland in. Als de boer dat van plan is, bijvoorbeeld om te maaien, te kuilen en te bemesten, moet hij eerst even iemand van de vogelwacht bellen, het kan zijn buurman zijn, om het land op nesten te controleren. In de ogen van Hoogland is een boer dom, onverantwoordelijk en onbetrouwbaar. Hoogland heeft geen kaas gegeten van de boerenwereld en ook niet van de natuur. Dus kan hij niet bedenken dat als beide belangen gediend moeten worden, boeren en natuurbeheerders bondgenoten moeten zijn.
Zo, dat ben ik kwijt. Friesland is niet altijd een land van melk en honing. Het valt soms niet mee de ondertitel van dit blad – ‘Kroniek van het goede leven in Friesland’ – waar te maken. Liever zie ik, en daar zal Hoogland het niet mee eens zijn, een imposante kerncentrale bij Harlingen verrijzen. Naar een prachtig Frank Lloyd Wright-achtig design waar je je aan vergaapt, om mijn part in de kleuren van de regenboog. Genderneutraal en dus politiek correct. Dat zal een skyline zijn die past aan de kim in een werelderfgoed als het Wad. De hele wereld zou naar ons kijken. Harlingen zou meteen afkomen van het etiket ‘meest kansarme gemeente van Nederland’, zoals recent werd gepubliceerd. Nu de Groningers op hun achterste benen staan na Rutte’s suggestie dat een centrale misschien wel in de Eemshaven kon, kunnen wij laten zien hoe je op bedrijfszekere, compacte, voordelige, duurzame en schone wijze en klimaatneutraal energie opwekt. Dat is weer eens wat anders dan dat prachtige, schone Groninger aardgas dat wij niet meer mogen gebruiken, en dat door onze buur Duitsland wordt gesubsidieerd omdat het zo’n lage CO2-uitstoot heeft. Hebben die Groningers het nakijken. Dat jaarlijks doosje radioactief afval stoppen we wel in een ondergrondse bunker, dat is schoner dan de stort van afval zoals we jarenlang hebben gedaan en ook schoner dan het tegenwoordige verbranden. Het mooist zou zijn dat we de energie voor eigen behoefte gebruiken. Zijn we meteen circulair. Bannen we verder alle plastic uit ons leven. Zelfs elektrisch rijden wordt duurzaam met een kerncentrale. Hoeven we ook geen sprookjes meer aan te horen. Zijn we daar ook van verlost. Hoe goed kan het leven in Friesland zijn?
Techmiljardair Steven Schuurman had beter anderhalf miljoen euro in zo’n centrale kunnen steken dan in D66 en de Partij voor de Dieren. Dan was zijn bijdrage aan het milieu effectiever geweest. Maar ik vermoed dat hij met een of ander softwareprogramma belang heeft bij een land vol windmolens en zonneparken.
De centrale past ook in de bestuurlijke vernieuwing die ons is toegezegd door de rijksoverheid. Wij Friezen mogen meer baas in eigen huis zijn. Een goede zaak. ‘Wy rêde ús sels wol,’ is een gevleugelde uitspraak hier.
Maar de invloed van buitenaf blijft. Neem het belang in NDC Mediagroep dat door FB Oranjewoud is overgedaan aan het Belgische Mediahuis. ‘Er gaat niks veranderen,’ schreef Sander Warmerdam in een hoofdredactioneel commentaar. Niks veranderen? Aan een bedrijf dat structureel verlies lijdt? Wel, we lezen wat er onder meer is veranderd. Veel binnen- en buitenlandartikelen die in de Leeuwarder Courant verschijnen zijn geschreven door redacteuren van o.a. De Telegraaf die ook onder de paraplu van Mediahuis valt. De oude socialisten van de voormalige uitgeverijstichting Je Maintiendrai keren zich in hun graf om. De overname is goed getimed. Allemachtig, wat gaan er een mensen dood. Ik tel zaterdags zomaar twaalf rouwpagina’s in de LC. Joop Mulder had er in zijn eentje al zo veel. Zijn dood was goed voor een omzet van dertig mille. Van alle loftuitingen zou hij vreemd hebben opgekeken. Joop klaagde steen en been over zo weinig medewerking van bestuurders, ambtenaren en semipublieke organisaties. Niks kwam er de laatste jaren tot stand. Doe mij het geld maar, had hij waarschijnlijk gezegd, ik heb er een goede bestemming voor. Maar Mediahuis mag blij zijn met dat opmerkelijke rouw-adverteren in Friesland. Het is wel een manier om in de krant te komen, en je wordt gelezen.
Gelukkig, het is weer voorjaar. Zijn we ook van dat vermaledijde winterzwemmen af. Mensen doen dat voor hun gezondheid, zeggen ze, maar ze kunnen beter letten op hun geestelijke gesteldheid. Zwemmen in ijskoud water is niet gezond. Elke dokter waarschuwt. Je hart moet sterk zijn, je conditie top en je moet hebben getraind. Jelle Brandt Corstius doet het ook. Dat is die valse nicht die in de Me Tooperiode, waar je niks meer van hoort, te weinig aandacht kreeg en zei dat ook mannen worden aangerand. Hij beschuldigde zijn oude maat Gijs van Dam ervan en was te gast in alle talkshows. Echter, het bleek geflikflooi. De rechter moest Jelle duidelijk maken dat dat geen aanranden is. Wel, net als zijn collega’s zwemt Jelle met zo’n oranje luchtzak achter zich aan. Waar is die voor? Als het tegen verdrinking is dan is de lijn te lang. Misschien dat het tot doel heeft om een drijvend lijk makkelijk terug te kunnen vinden. Maar het kan nog stoerder: cryotherapie. Dan ga je in een vriescel van min 110 zitten. Voor het herstel heet het. Maar je krijgt gewoon een geweldige opdonder. Alles voor de show, en daardoor ontstaan al die hypes vandaag de dag. Hypes verbeelden de alledaagsheid omdat iedereen eraan meedoet. Ik verlang naar mijn jeugd toen je allerlei zonderlinge types had die zich niks van anderen en van de maatschappij aantrokken. Het waren mensen die tevreden met zichzelf en hun bestaan waren. Dorpsgekken werden ze genoemd. Een heerlijke geuzennaam.
