Terwijl in de gemeenten van Fryslân de nieuwe colleges van B&W worden geïnstalleerd, leert een blik op de verkiezingsprogramma’s van verschillende partijen dat een eerlijke rol die overheden zouden moeten hebben op het gebied van Publieke Gerechtigheid, in relatie tot burgers en bedrijven, in brede zin wordt onderschreven. Anders gezegd; de politiek vindt dat overheden een stabiel baken moeten zijn, in de zin van rechtszekerheid en rechtvaardigheid naar burgers, ondernemers en instellingen.
Ons land heeft wat deze waarden betreft een reputatie op te houden. Rechtszekerheid, bijvoorbeeld het bezit van een huis of ander vastgoed, is in ons land een groot goed. Al vroeg had ons land middels het Kadaster het bezit van vastgoed door private partijen, supergoed geborgd. Terwijl in landen als Brazilië, China en in het Oostblok corruptie en willekeur door burgers en overheden de norm zijn, weet je je in Nederland als particuliere huizenbezitter verzekerd door een waarden gedreven overheid die respectvol met jou en je bezit omgaat.
De laatste jaren stapelen echter veel te veel voorbeelden zich op van overheden die nonchalant de hen door de burgers gegeven macht, tegen diezelfde burgers misbruiken. De toeslagenaffaire legt indringend een doorgeslagen systeem bloot. Vergunningverlening voor de bouw van een woning of schuurtje heeft door de jaren een verstikkend David en Goliath-gehalte gekregen. Een waterschap dat zichzelf boven grondeigenaren stelt, in een gebied waar ze zelf geen vierkante meter grond, of kubieke meter water in haar bezit heeft. Met een leger bureaucraten en juristen gaan de overheden goedwillende burgers te lijf.
Het slechtste voorbeeld in dit voorjaar, is de rol die ons kabinet meent te moeten spelen in het stikstofdossier. Onze wet en regelgeving op dat gebied is een bureaucratische en papieren werkelijkheid, die met feiten niets meer heeft te maken. Op dit drijfzand bouwen de overheden met het instrument van onteigening vrolijk verder aan de aantasting van rechtszekerheid en rechtvaardigheid.
Het is notabene een VVD(partij voor het private bezit!?)-minister die boerenfamilies, vaak al meer dan 100 jaar productief in onze voedselvoorziening, van hun land wil jagen. Nederland zakt op de ladder van de Publieke Gerechtigheid af richting het niveau van Zimbabwe. Lichtpuntje voor Fryslân is dat onze Provinsjebestjoerders zich in deze gang richting een bananenrepubliek niet laten meeslepen door een kabinet dat de weg kwijt is. Lichtpuntje is ook dat onder druk van een zinloze oorlog in Oekraïne voedselzekerheid weer op de agenda komt. Nog maar 80 jaar geleden wilden Randstedelingen wel kruipend over de Afsluitdijk om aan eten te komen. Voedsel is nooit vanzelfsprekend.
Opzouten met die politici, ambtenaren en hun systemen die de hun toevertrouwde macht tegen hardwerkende burgers misbruiken, en daarmee onze waarden met voeten treden.
O Nederland, let op u saeck.
