Na de langste formatie ooit hebben we weer een kabinet Rutte. Hoewel dezelfde samenstelling qua politieke kleur heeft Rutte in ruil voor het premierschap vele liberale standpunten moeten laten vallen. Spenderen en potverteren is het nieuwe credo. Veel, heel veel geld voor klimaat, energietransitie, woningbouw, scholing en gezondheidszorg. Een belangrijk deel van de middelen wordt via doel fondsen buiten de begroting en staatsschuld gehouden maar daarmee worden de lasten daarvan, net als die van de staatsschuld, doorgeschoven naar volgende generaties. Nederland dreigt, anders dan in het verleden, een rommeltje te maken van haar begrotingsbeleid en ziet haar gedrag ook nog eens beloond. Immers, de Europese Central Bank (ECB) heeft vanwege het door haar gevoerde opkoopbeleid inmiddels ruim 30% van de EU staatsschuld, waaronder die van Nederland, op haar balans staan. En dat deel van de staatsschuld verliest haar relevantie omdat de rentebetalingen op deze staatsobligaties vestzak- broekzaktransacties binnen de publieke sector zijn geworden. Simpel gezegd over het Nederlandse deel van de staatsschuld betaalt het ministerie van Financiën rente aan De Nederlandsche Bank (DNB) en krijgt dat later als winst weer teruggestort. Een aanzienlijk deel van deze schuld kan dus buiten beschouwing blijven als de ECB (en dus de DNB) aangeeft dat een deel van de opgekochte schuld op de eigen balans blijft en zo geen belasting meer vormt voor de overheidsbegroting. Tegenover deze onorthodoxe “meevaller” sloeg de vernietigende uitspraak van het Europese hof inzake de Nederlandse vermogensrendementsheffing, een onbekend gapend groot gat in de meerjarenbegroting. Wederom een smet op het al door vele incidenten gehavende blazoen van de belastingdienst. D66, CU en CDA roeptoeterden in koor dat de in het coalitieakkoord voorgenomen uitgaven ondanks deze majeure tegenvaller niet mochten worden beknot. De linkse coalitiepartijen zagen direct hun kans schoon om een initiatiefwet voor een progressieve vermogensbelasting te lanceren. Als de vermogenden voor de te veel in het verleden betaalde Box 3 belasting worden gecompenseerd, dan moeten zij ook opdraaien voor dit gat in de begroting, is hun mantra. Ook DNB-president Klaas Knot liet zich in deze discussie niet onbetuigd en bepleitte een verzwaring van de vermogensbelasting. Knot is inmiddels al volledig verpolitiseerd en predikt in deze discussie, conform goed Haags gebruik, feitelijke onjuistheden. Want een recente publicatie van het CBS, net als DNB rapporterend aan het ministerie van Financiën, heeft als titel: “Vermogensongelijkheid opnieuw gedaald”. Volgens onderzoek van het CBS zijn de vermogensverschillen tussen huishoudens sinds 2015, met name als gevolg van stijgende huizenprijzen, jaarlijks afgenomen. Halen we de eigen woning uit het vermogen dan zijn de vermogensverschillen tussen huishoudens tussen 2011 en 2020 stabiel gebleven, en niet zoals politici ter linkerzijde stellen, explosief toegenomen. Tegelijk met de dalende vermogensongelijkheid na 2015 nam ook het vermogensaandeel van de 10% meest vermogenden af van 70% in 2015 tot 60% in 2020. De belangrijkste reden voor dit alles is dus de waardestijging van de eigen woning. En juist die wil Knot in box 3 gaan verplaatsen om te belasten als vermogen. Begrijpt u hem nog? Knot kan zich beter inzetten voor de bestrijding van de inflatie door de rente te verhogen, lijkt mij.
