Ik heb besloten mijn gedachten over de gemeentepolitiek, en die neer te schrijven in dit blad, waarmee ik ‘voor een jaar’ in 2020 begon toen ik raadslid werd in De Fryske Marren, te continueren. Lezers reageren dikwijls dat het wel en wee hen zo bekend voor komt in hun eigen gemeente. Kennelijk voegen de epistels wat toe. Deze rubriek heeft derhalve een naam gekregen: Út ‘e rie. Dat is Fries voor een genomen besluit; je bent eruit. Komt bij dat de titel ook kan worden vertaald als uit de raad. Ik trek het voortaan wel wat breder, maar de focus blijft liggen op mijn eigen ervaringen.
Dat is nodig want ik zie een democratische uitholling van ons politieke bestel. Als we niet uitkijken wordt er straks meer in de achterkamertjes besloten dan in de raadsvergadering. Er komen namelijk steeds meer commissies waarin wordt beraadslaagd en voorbereid, bekokstoofd om het iets minder netjes uit te drukken. De raad wordt zo een formeel hamerfeest. De burger die wel de raad kan volgen maar niet de commissievergaderingen, heeft het nakijken.
Recent toog onze gemeente – college van b en w, raad, griffie, ambtenaren – naar Terschelling voor een tweedaagse heisessie. Zo noemen ze dat wanneer je in een nieuwe constellatie verdergaat. Dan ga je het huis funderen om de stormen te kunnen trotseren. Je zou verwachten dat zo’n trip voorbehouden is aan de coalitie. Die heeft immers een regeerakkoord gesloten en een beleid bepaald voor de nieuwe raadsperiode. Zij moeten samenwerken, dus zij hebben belang bij heien. Maar het is wel zo makkelijk als je iedereen meekrijgt, en dus reisde een groot gezelschap af, het mag wat kosten. Overigens zonder mij. Het leeuwendeel van de raad bestaat uit gepensioneerden, vervroegde uittreders, mensen met een uitkering, parttimewerkers of een veilige baan in overheidsdienst. Ik moet als zelfstandig ondernemer nog vol aan de bak om hypotheek, gezinskosten en facturen op te hoesten. De agenda tijdens de twee heisessiedagen zat vol, naast het gesnotter dat een deelname onverstandig maakte. Ik probeerde er fatsoenshalve nog een mouw aan te passen maar toen voor de vrijdag een afspraak over zonne-energie werd ingepland, was het beter om me daarover te laten informeren omdat er dit jaar veel is gebeurd en gekanteld (oorlog, energiecrisis, boerenbelang). Als dit onderwerp straks aan de orde is, kom ik beslagen ten ijs. In het belang van burgers en gemeente.
Hoe men de sessie op het eiland heeft ervaren en wat er is besproken, werd mij nadien duidelijk: 1) het was zo gezellig, 2) goed om bijeen te zijn, 3) het eerstvolgende Petear (inspraakavond) verliep beter dan voorheen, 4) nog meer commissies en werkgroepen, 5) vrijkaartjes voor raadsleden en partners bij de ballonfeesten, 6) een speciale communicatieadviseur voor de gehele raad (60 mille) naast de tien die al voor het college in dienst zijn.
Wat dat laatste betreft kan ik melden dat ik mij op voorhand niet over één kam laat scheren met alle raadsleden, of ze nu aardig zijn of niet. Volgende keer meer hierover. Zo hou ik het bovendien een beetje spannend.
